در پزشکی و آزمایشگاههای تشخیص طبی، سوآپها ابزارهای پرکاربردی هستند. در نمونهبرداریهای پزشکی که برای تشخیص نوع باکتری یا ویروس آلوده کننده انجام میگیرد، از سوآپ استفاده میشود. سوآپ آزمایشگاهی از جمله مواد مصرفی است که در آزمایشگاههای زیستی مورداستفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال برای نمونهبرداری از بخشهای مختلف بدن نظیر بافتهای حلق، بینی، گوش، دهان، چشم یا بررسی عفونتهای ایجاد شده بر روی زخمها میتوان از سوآپهای آزمایشگاهی استفاده کرد.
سوآپ آزمایشگاهی کاربردهای مختلفی دارد، اما معمولا از آن برای کشت نمونههای میکروبی استفاده میشود. این سوآپها معمولا به صورت بستههای چندتایی در بازار وجود دارند و به فروش میرسند و گروهی از سوآپها که برای کارهای پزشکی با دقت بالا مورداستفاده قرار میگیرند، اغلب دارای بستهبندی های تکی هستند.
نوع سوآپ به بخشی از بدن بستگی دارد که قرار است نمونه گیری شود و این نمونه ها در انکوباتور کشت می شود. برای مثال، سوآپ با نوک پنبه ای برای گرفتن نمونه نازوفارنکس استفاده می شود و پس از گرفتن نمونه، سوآپ فوراً در لوله استریل محفظه آن قرار داده می شود .
نمونه سوآپ آزمایشگاهی معمولاً برای شناسایی پاتوژن ها یا ناقل های بدون علامت انواع خاصی از ارگانیسم های سرایت بیماری های استفاده می شود.
سوآپ های پزشکی بر اساس مواد تشکیل دهنده ی سر آ ن ها به سه دسته تقسیم می شوند:
اکثر سوآپهایی که برای کشت میکروبی استفاده میشوند، اغلب دارای سرهایی از جنس پنبه هستند. این نوع از سوآپها جذب بالایی دارند و بسیار مقرون به صرف هستند.
ریون الیاف مصنوعی است که از خمیر چوب تولید میشود. نوع ریون مانند پنبه، نرم و جاذب است و انتخاب اقتصادی مناسبی برای بسیاری از کاربردهایی است که سواپ پنبهای مناسب نباشد.
پلی استر یک نوع فیبر مصنوعی است که از پلیمر ساخته شده است. فیبر پلی استر برای جمع آوری نمونه ها در میکروبیولوژی و آزمونهای PCR بکار میرود.
این نوع از سوآپ همانند یک برس نرم است که هستهی مرکزی جاذب ندارد، بنابراین کل نمونه ی بیولوژیک در نزدیکی سطح آن باقی میماند که این امر موجب تسهیل انجام آزمایشهای تشخیصی میگردد. استفاده از سواپ فلاکد بسیار راحت است و بیمار هنگام نمونه گیری احساس ناراحتی کمتری می کند. طراحی بدنه این سواپ بگونه ای است که قسمت بالای آن نازک و انعطاف پذیر می باشد ولی قسمت انتهایی آن جهت مقاومت بالاتر از ضخامت بیشتری برخوردار است.
فوم پلی اورتان به عنوان یک سوآپ عالی برای تشخیص شناخته شده است. سوآپ فوم در انواع تخلخل به صورت ورق تولید می گردد و از سیلیکون آمید یا DOP ساخته شده است.
این محصول با نام هایی مانند سوآپ پنبه دار، سوآپ پنبه ای، سوآپ پنبه دار چوبی و یا اپلیکاتور پنبه دار شناخته شده است.سوآپ پنبه دار در گروه لوازم و مواد مصرفی پزشکی، تجهیزات معاینه آزمایشگاهی دسته بندی می شود. بطور معمول سوآپ پنبه ای استریل به جای پنبه استفاده می شود. این محصول آزمایشگاهی از جمله وسایل یک بار مصرف به شمار میآید و بعد از یک بار استفاده باید دور انداخته شود، زیرا اغلب این سوآپها دارای پنبههای استریل هستند. البته برخی از سوآپها وجود دارند که قابل اتوکلاو هستند و میتوان از آنها در دفعات مختلف استفاده کرد.
سوآپ پنبه دار - این محصول ساده اما کاربردی در صنعت پزشکی - از دو بخش تشکیل شده است، قسمت پایینی که ته گرد است و به عنوان دستگیره استفاده می شود، از جنس چوب می باشد که چوب مورد استفاده باید از مقاومت خوبی برخوردار باشد، و قسمت سر آن که از رول پنبه ای ساخته شده است که لزوما باید استریل باشد. این وسیله شبیه گوش پاککن یکسراست و در آزمایشگاه و بیمارستان ها کاربردهای بسیاری دارد که می توان این موارد را در دسته بندی های زیر قرار داد:
سوآپ پنبه دار معمولاً به صورت غیراستریل و یک بار مصرف تهیه می شود، از این رو ارتباط آن با قسمت های داخلی بدن بیمار و یا روی زخم معمولاً توصیه نمی شود و بعد از استفاده باید دور انداخته شود. بنابراین پزشکان در استفاده از این محصول حتما باید نکات بهداشتی را رعایت نمایند. درهنگام استفاده، سوآپ پنبه ای را باید با یک مایع استریل که از رشد باکتری جلوگیری نکند و یا به وسیله خود محیط ترانسپورت مرطوب نمود. باید دقت کرد جهت مرطوب کردن سوآپ به هیچ عنوان از ژل های لغزنده استفاده نشود. نکته مهم اینکه هنگام استفاده باید در کیسه یا لولهی سوآپ را کنار شعله باز کرده و بدون دست زدن به پنبه یک عدد سوآپ را با احتیاط بیرون کشید و در آن را بلافاصله بست. همچنین هنگام برداشتن سوآپ از بسته باید مواظب بود که ما بقی سوآپ ها از شرایط استریل خارج نشود. برای نگهداری این محصول باید از دمای بالا، رطوبت و نور مستقیم خورشید اجتناب کرد.
برای نمونه گیری از ترشحات بزاق توسط سوآپ پنبه ای نیاز به دستکش، آبسلانگ، چراغ قوه، سواپ پنبه ای و در نهایت فرم آزمایشگاهی می باشد.
ابتدا باید رویه کار برای بیمار شرح داده شود و به بیمار،اطلاع داده شود که ممکن است هنگام استفاده از سوآپ دچار رفلکس شود تا بیمار خود را آماده کند. البته این روال، کم تر از یک دقیقه طول می کشد.
بیمار باید روی صندلی صاف و روبروی پزشک بنشیند. پزشک معالج باید دست خود را شسته و دست کش بپوشد سپس بیمار سرش را به عقب خم کند. پزشک باید زبان بیمار را با آبسلانگ به پایین فشار دهد و سپس چراغ قوه خود را روشن کرده و حلق بیمار را بررسی کند و اگر بیمار اوغ بزند باید آبسلانگ را بیرون بکشد و از بیمار بخواهد که نفس عمیق بکشد و سپس کار خود را مجددا شروع کند.
پزشک باید از سواپ سیمی که نوک آن پنبه ای است استفاده کند و ناحیه لوزه بیمار را سواب بکشد و به این نکته توجه کند که سواب نباید زبان، دندان ها و کام را لمس کند.
سپس باید سواب را بیرون کشیده و فورا درون لوله کشت قرار دهد و مرطوب کند سپس دستان خود را بشوید و سپس نمونه را برچسب بزند و مشخصات بیمار را ذکر کند و در فرم مشخص کند که به چه موردی مشکوک است و سپس نمونه را به آزمایشگاه ببرد.
اگر لوله کشت بی هوازی موجود نباشد درب پلاستیکی کافیست تا سرنگ را هواگیری کنید و نوک نیدل را داخل درپوش فرو کنید. بیشتر باکتری های بی هوازی دربرابر اکسیژن می میرند بهتر است که توسط لوله دی اکسید کربن منتقل گردد