در دنیای مدرن امروزی پیشرفت علم و فناوری در همه ی زمینه ها به کمک افراد آمده است، تا جایی که می توان بسیاری از دردهای پس از جراحی را تسکین داد. دستگاهی به نام پمپ درد، در بیمارستان ها وجود دارد و در تسکین دردها به بیمار کمک خواهد کرد. در ادامه با نحوه کار این دستگاه، مزایا و معایب آن بیشتر آشنا خواهیم شد.
پمپ درد چیست؟
پمپ درد یا PCA یا (Patient-Controlled Analgesia) یک دستگاه کامپیوتری است و هنگامی که درد به شما فشار می آورد، یک دارو را وارد بدن تان می کند. در بیشتر موارد پمپ درد داروهای مسکن اپیوئید مانند مورفین، فنتانیل و هیدرومورفون را به بدن شما می دهد. این پمپ به یک لوله نازک و ارتجاعی چسبیده است که داخل رگ قرار می گیرد و دارو از طریق همین لوله وارد بدن می شود.
روش دیگری هم برای استفاده از پمپ درد وجود دارد در این روش یک کاتتر درد داخل فضای اپیدورال قرار می گیرد و به دستگاه یا پمپ درد وصل می شود. به این ترتیب داروهای ضد درد با تزریق اپیدورال وارد بدن می شوند. البته این روش شرایط و داروهای خاص خود را دارد و دقت متفاوتی را نسبت به روش های عادی بی حسی می طلبد.
تفاوت اساسی این دستگاه و تزریق معمولی داروهای مسکن برای بیماران این است که در تزریق معمولی لازم است هرچند ساعت یک بار تزریق مسکن توسط پرستار انجام شود. این مسکن تا مدتی درد رو تسکین می دهد اما زمانی که میزان آن در خون کم شود، بیمار دوباره درد رو احساس می کند و دوباره تزریق انجام می گردد.
انواع پمپ درد
در حال حاضر دو نوع پمپ الکترونیکی و مکانیکی وجود دارد که محفظه آن‌ها با انواع داروهای مسکن و آرام بخش پر می‌شود.
پمپ‌های مکانیکی، یکبار مصرف هستند و دقت آن‌ها برای تنظیم دوز دارو در مقایسه با پمپ‌های الکترونیکی کمتر است؛ چون در دستگاه‌های مکانیکی درجات از پیش تعیین شده‌ای برای تنظیم دوز دارو وجود دارد که پزشک فقط یکی از آن‌ها را می‌تواند انتخاب کند. با انتخاب هر کدام از این درجات مقدار مشخصی از دارو به بیمار تزریق می‌شود؛ اما پمپ الکترونیکی از این نظر محدودیتی ندارد و روی هر مقداری قابل تنظیم است.
پمپ درد اتوماتیک
پمپ درد یا اینفیوژن ۱۰۰ سی سی وسیله ایست برای کنترل درد بیمار از طریق استفاده از یک پمپ تزریق پرتابل (جمع و جور و سبک و به آسانی برای بیمار قابل حمل است) که این پمپ دارای یک دکمه (دکمه بلوس) است و این دکمه در اختیار بیمار می باشد.
این پمپ علاوه بر این که می تواند به طور پیوسته و تدریجی (حتی با مقادیر بسیار کم مثل 0.1 سی سی) دارو را تزریق کند این قابلیت را دارد که موقعی که بیمار احساس درد جدیدی پیدا کرد آن دکمه را فشار دهد و پمپ یک دوز (مقدار) اضافه از پیش تعیین شده توسط پزشک را به بیمار تزریق کند.
مشخصات پمپ درد اتوماتیک
نرخ تزریق دقیق
کوچک، سبک و قابل حمل آسان برای بیمار
دارای دو نوع تزریق با نرخ ثابت و قابل تنظیم
موجود در دو حجم ۱۰۰ و ۲۷۵ سی سی
یکبار مصرف
کنترل موثر درد
رضایت مندی بالا و آرامش بیماران
تزریق اتوماتیک دارو بدون نیاز به نظارت بر بیمار
روش های استفاده از پمپ درد
برای استفاده از پمپ درد بعد از اعمال جراحی معمولا دو روش وجود دارد.
روش اول: بعد از بیهوش شدن بیمار و قبل از شروع جراحی، پمپ به بدن وصل می شود که این روش در مورد بی حسی اپیدورال رایج تر است.
روش دوم: پمپ در پایان عمل قبل از به هوش آمدن بیمار وصل و تزریق شروع می شود. به هر حال در هر دو روش موقعی که بیمار از حالت بیهوشی خارج می شود دردی نخواهد داشت یا دردش بسیار اندک خواهد بود.
برای استفاده از پمپ درد بعد از اعمال جراحی به طور معمولا دو روش که نخست بعد از بیهوش شدن بیمار و قبل از شروع جراحی پمپ به بدن وصل می شود که این روش در مورد بی حسی اپیدورال رایج تر است و دیگری پمپ در پایان عمل قبل از به هوش آمدن بیمار وصل و تزریق شروع می شود وجود دارد. به هر حال در هر دو روش موقعی که بیمار از حالت بیهوشی خارج می شود دردی احساس نخواهد کرد یا اینکه دردی کمی را تجربه می کند.
مزایا و معایب استفاده از پمپ درد
مزایای این ابزار پزشکی به صورت زیر است:
کاهش مصرف داروهای مسکن و در نتیجه پیشگیری از بروز عوارض جانبی داروها
عدم نیاز به تزریق مکرر دارو
عدم نیاز به وجود پرستار برای تزریق دارو
کنترل بهتر درد
خواب راحت‌تر بیمار
ترخیص سریع‌تر بیمار و در نتیجه کاهش هزینه‌های او
از معایب استفاده پمپ درد هم می‌توان به سوءاستفاده بیمار از داروی مسکن برای مصارف غیرپزشکی و اوردوز شدن بیمار با داروی مسکن را نام برد. اگر دستگاه PCA به درستی تنظیم نشده باشد می‌تواند باعث کم تحویل دادن دارو یا زیاد تحویل دادن دارو شود. این دستگاه برای بعضی بیماران مفید نیست از جمله بیماران به مشکلات یادگیری یا بیماران دچار سردرگمی.
هزینه پمپ درد
بستگی به انتخاب بیمار دارد که برای تسکین درد از پمپ استفاده کند و یا از مسکن ها استفاده نماید. در استفاده از پمپ درد، بیمار هیچ دردی را احساس نمی کند اما در مسکن های معمولی پس از اینکه تاثیر دارو ازبین برود دوز بعدی تجویز می شود. استفاده از پمپ درد هزینه بر است پس انتخاب با خود بیمار است.
هنگام استفاده از پمپ درد در صورت داشتن علایم زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
درد شما بدتر می شود.
درد شما توسط دارو کنترل نمی شود.
شما علائمی از عفونت دارید، مانند: افزایش درد ، تورم ، گرما یا قرمزی اطراف محل جراحی، رگه های قرمز منتهی به برش، چرک تخلیه شده از برش و تب.
سرگیجه یا سبکی سر دارید یا احساس می کنید ممکن است غش کنید.
شما در دهان خود طعم فلزی دارید.
در گوش خود احساس صدای زنگ می کنید
