محلول فرمالین

محلول ضدعفونی فرمالین 37% یا فرمالدئید به عنوان یک ضدعفونی کننده در دو حالت مایع و گازی استفاده می شود. محلول فرمالین (فرمالدهید) گازی با بوی تند است. این محلول به عنوان عوامل ضدعفوني كننده وسيع در تمام باكتري ها، ويروس ها، اسپورها و قارچ ها را غيرفعال مي نمايند. غلظت های مختلف محلول های آبی فرمالدئید، طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها را از بین می برد.

فرمالدهید همچنين براي نگهداری از نمونه‌های بيولوژيكی مورد استفاده قرار می گيرد. از محلول های فرمالدئید (1٪ -2٪) نیز برای ضدعفونی مسیرهای مایع داخلی دستگاه های دیالیز استفاده می شود. برای به حداقل رساندن خطرات احتمالی سلامتی برای بیماران دیالیزی، باید تجهیزات دیالیز قبل از استفاده کاملا شسته شده و از نظر باقیمانده فرمالدئید آزمایش شود.

OSHA (مرکزمدیریت ایمنی شغل و سلامت آمریکا) نشان داد که فرمالدئید باید در محیط کار به عنوان یک سرطان زا بالقوه در نظر گرفته شود و زمان در معرض قرار گرفتن کارمندان با این ماده باید محدود باشد. مصرف فرمالدئید می تواند کشنده باشد و مدت زمان طولانی در معرض قرار گرفتن با سطوح پایین آن در هوا یا به روی پوست می تواند باعث مشکلات تنفس اسم مانند و سوزش پوست، مانند درماتیت و خارش شود. به این دلایل کارمندان باید کمترین تماس مستقیم را با فرمالدئید داشته باشند. این ملاحظات به قوانین  فرآیندهای ضدعفونی و استریلیزاسیون محدود است. 

گاز دمای پایین فرمالدئید به عنوان یک استریلیزاسیون دمای پایین در بسیاری از کشورها به خصوص آلمان، بریتانیا و اسکاندیناوی استفاده می شود. این فرآیند شامل استفاده از فرمالینی که به گاز فرمالدئید بخار شده و در داخل محفظه های استریلیزاسیون محدود شده می باشد.

گاز حاصل شده از قرص پارافرمالدئید (یک پلیمر جامد از فرمالدئید) که در داخل بیکس های کوچک قرار داده شده آهسته است و یک فشار کم از گاز تولید می کند. کیفیت  ضد میکروبی این روش ناشناخته است. استریلیزاسیون قابل اعتماد با استفاده از فرمالدئید زمانی حاصل می شود که با غلظت بالایگاز در دمای بین 60 تا 80 درجه سانتیگراد و با رطوبت نسبی 75 تا 100 درصد انجام شود. 

مطالعات نشان داده اند که فرمالدئید یک موتاژن (جهش زا) و سرطان زا بالقوه است. در ایران از فرمالین جهت حفظ و نگهداری نمونه ها استفاده می شود که در اتاق های عمل جهت بیوپسی کردن بافت ها کاربرد وسیعی دارد.

از قرص پارافرمالدئید که با اسم قرص فرمالین شناخته شده می باشند جهت استریلیزاسیون تجهیزات ویژه جراحی استفاده می شود این قرص ها اکثرا با نام تجاری Merck آلمان در اتاق های عمل مورد استفاده قرار می گیرد این در حالی است که شرکت مرک آلمان طی استعلامی که از سوی موسسه تحقیقاتی جم انجام داده شده اعلام نموده که مدت 7 سال است که خط تولید این قرص ها متوقف شده و هیچ گونه مسئولیتی در قبال قرص هایی که با نام تجاری این شرکت فروخته می شود ندارد. همچنین در سایت این شرکت بزرگ تجاری آلمانی نیز اثری از قرص های فرمالین در لیست محصولات نیست. 

بسته های قرص فرمالین موجود در اتاق های عمل ایران همگی فاقد تاریخ انقضا و تولید و یا هولوگرام های سازمان غذا و دارو ایران است.  همچنین دستورالعمل قابل اطمینان و موثقی از روش  استفاده از این قرص ها و دوز مصرفی آن ها موجود نیست و در اتاق های عمل بر اساس روش روتین خود از این قرص ها استفاده می شود.

موارد استفاده از فرمالین

به عنوان ضد عفونی کننده و استریل کننده مانند گلوترالدئید می باشد.

در صنایع چسب سازی کاربرد دارد.

از این ماده به عنوان فیکساتیو در آماده سازی نمونه های بافتی استفاده میشود.

مورد استفاده در صنایع برق و کلید و پریز.

ساخت نئوپان روکش دار و ورق های mdf.

فرمالین به عنوان ماده اولیه در تولید هگزامین به کار میرود.

جهت تولید رزین های فرمالین.

به عنوان منومر در تولید پلیمرهای آمینوپلاست.

ساخت و تولید مواد منفجره.

مورد استفاده در ساخت اسفنج های قالب گیری.

شکل های مختلف فرمالدهید

می توان ازنام های صنعتی مختلفی از جمله متیلن گلایکول، فرمالین، متیلن اکسید، پارافرم، فرمیک آلدهید، متانال، اوکسومتان، اوکسومتیلن برای معرفی فرمالدهید درهنگام درج نام آن روی محصولات استفاده شود. لازم به ذکر است چنان چه هریک از این نام هارا روی محصولات مربوطه مشاهده کردید، بدانید که نام برده همان فرمالدهید می باشد.

نکات ایمنی هنگام استفاده از فرمالین

موقع كاركردن با فرمالدئيد از تجهيزات محافظت شخصي، عينك محافظ، لباس كار، ماسك مخصوص بخار، دستكش و كفش مناسب استفاده كنيد.

در صورتي كه امكان ترشح و پاشيدن به صورت وجود دارد از ماسك مخصوص محافظ صورت استفاده كنيد.

اگر استنشاق اتفاقي آن رخ داد فرد را به هواي آزاد منتقل كرده و در صورت لزوم به پزشك مراجعه شود.

در صورت بلع اتفاقي آن شخص را وادار به استفراغ نكنيد و بلافاصله به پزشك مراجعه شود.

در صورت تماس فرمالدئيد با پوست، شستشو با آب معمولي به مدت 15 دقيقه و خارج كردن البسه آلوده و شستشوي آن ها قبل از استفاده مجدد. در صورت لزوم به پزشك مراجعه شود.

در صورت ترشح يا تماس با چشم، خارج كردن لنزهاي تماسي (در صورتي كه در چشم شخص لنز تماسي باشد)، شستشو با آب معمولي به مدت 15 دقيقه و معاينه توسط پزشك.

حتي المقدور از حالت هايي كه باعث تشديد خطر مي شود، مانند تكرار مصرف و مصرف طولاني مدت به شكل اسپري كردن جلوگيري كنيد.

براي مواقع ضروري بايد دوش شستشوي چشم و صورت در آزمايشگاه و یا اتاق عمل موجود باشد.

شستشوي دست و بازو و صورت قبل از خوردن، آشاميدن، سيگار كشيدن و قبل از خروج از آزمايشگاه و یا اتاق عمل انجام شود.

نحوه عملکرد محلول فرمالین

غلظت های مختلف محلول های آبی فرمالدئید، طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها را از بین می برد. غیرفعال سازی ویروس فلج اطفال در ۱۰ دقیقه به غلظت ۸ درصد فرمالین نیاز دارد، اما سایر ویروس های آزمایش شده با ۲ درصد فرمالین غیرفعال می شوند. چهار درصد فرمالدئید یک عامل سل کش است و ۱۰ ۴ M غیرفعال می شود.

سل در ۲ دقیقه ۸۲ و ۲.۵٪ فرمالدئید حدود ۱۰ غیر فعال ۷ سالمونلا تیفی در ۱۰ دقیقه در حضور مواد آلی. عمل اسپوری کش فرمالدئید در آزمایشات مقایسه ای با ۴٪ فرمالدئید آبی و ۲٪ گلوتارآلدئید در برابر اسپورهای B. anthracis کندتر از گلوتارآلدئید بود. راه حل فرمالدئید مورد نیاز ۲ ساعت از تماس برای رسیدن به یک عامل غیر فعال ۱۰ ۴، در حالی که گلوتارآلدئید مورد نیاز تنها ۱۵ دقیقه است.

مضرات استفاده از فرمالين

چشم ها، بینی، تحریک و منجر به قرمزی، ریزش اشک، سوزش چشم، عطسه و سرفه و زخم در گلو می گردد. مقادیر بالاتر می تواند منجربه تحریک ریه ها و ایجاد درد در قفسه سینه و تنگی نفس شود. مواجهه با فرمالدئيد باعث تحريك مخاط دهان، مجاري  فوقاني تنفسي و ناهنجاري هاي تنفسي مي شود. ولي مكانيسم مولكولي آن هنوز به خوبي شناخته نشده است.

طبق اطلاعات موجود در موسسه بين المللي سرطان، فرمالدئيد جزء دسته مواردي است كه براي انسان سرطان زا است. در معرض قرار گرفتن با گاز فرمالدئید می تواند منجربه سرطان بینی و سینوس و ایجاد انواعی از لوکمی و لمفوما نیز گرددو ريسك سرطان حلق و بيني را بالا مي برد

استنشاق آن در دوران نوزادي باعث ايجاد بيماري هاي عصبي در بزرگسال مي شود.

فرمالدئيد مي تواند در افرادي كه به صورت طولاني مدت در مواجه با آن قرار دارند باعث آسم شود. ولي مكانيسم مولكولي آن هنوز به خوبي شناخته نشده است

هايپر پلازي لنفو اپي تليوم بافت لنفاوي دستگاه تنفس تنها تاثير قابل تشخيص بخارات فرمالدئيد بر روي بافت هاي لنفاوي منطقه تنفسي است

از آن جا كه ماست سل ها به طور گسترده در سرتا سر مجاري هوايي پخش مي باشند به نظر مي رسد كه فرمالدئيد با تاثير بر اين سلول ها باعث ازدياد حساسيت مي شود.

تماس با محلول فرمالین می تواند منجر به صدمه پوست، خشکی، پوسته پوسته شدن، ترک برداشتن و درماتیت در پوست گردد.

اثرات زیان بار فرمالدئید بر روی باروری و دستگاه تولیدمثل در هر دو مدل انسانی و حیوانات آزمایشگاهی به اثبات رسیده است.