سانتریفیوژ

معرفی دستگاه سانتریفیژ

لغت سانتریفیوژ (centrifuge) به معنی گریز از مرکز است. که در واقع براساس نحوه عملکرد آن نام گذاری شده است. سانتریفیوژ یک وسیله ی مهم در ازمایشگاه های علوم مختلف به شمار می رود و از آن برای تفکیک اجزای یک مخلوط مایع یا جدا کردن مواد جامد موجود در یک مایع استفاده می کنند.

یکی از تجهیزات مهم آزمایشگاه های مختص تمامی علوم، دستگاه سانتریفیوژ است. با استفاده از این دستگاه می توان ذرات هر مخلوط ناهمگن را براساس تفاوت چگالی از سنگین به سبک از یکدیگر تفکیک کرد. با قرار دادن نمونه ها در دستگاه و دوران آنها حول محور فرضی ذرات شروغ به ته نشین شدن می کنند. در اکثر آزمایشگاه ها و در برخی کارخانجات تولیدی یا حتی در صنعت، به دستگاه سانتریفیوژ نیاز است. تنوع این دستگاه ها به گونه ای است که با توجه به نوع کاربرد و حتی میزان فعالیت و حجم کار می توان دستگاه سانتریفیوژ مناسب را یافته، و تهیه کرد.

کاربرد دستگاه سانتریفیوز

در دستگاه سانتریفیوژ با قرار دادن نمونه ها در جای مناسب و چرخش آنها به شکل افقی به حول یک محور اجزای نمونه بر اساس اصل رسوب گذاری از یکدیگر جدا می شوند. بنابراین با این وسیله میتوان ذرات با چگالی متفاوت موجود در یک مخلوط ناهمگن را به شکل لایه های جدا شده از هم، تفکیک و حتی برداشت کرد.

سرعت چرخش در دستگاه سانتریفیوژ با توجه به نوع دستگاه از 4000 دور بر دقیقه تا 30000 دور بر دقیقه با یکدیگر تفاوت دارد. تنظیم سرعت چرخش باعث ته نشین شدن ذرات سنگین تر و لایه لایه شدن مواد نمونه بر اساس چگالی آنها می شود.

انواع دستگاه سانتریفیوژ

سانتریفیوژ ها با توجه به سرعت، زاویه نمونه ها نسبت به محور در زمان چرخش، قدرت شناور، یا حتی کاربرد آنها، با یکدیگر تفاوت دارند.

انواع دستگاه سانتریفیوژ ها بر اساس سرعت

ساتریفیوژ با دور بالا: این نوع از دستگاه سانتریفیوژ در دو مدل کم ظرفیت و پر ظرفیت تولید می شود و برای تهیه ی فراورده های خونی مناسب هستند.

سانتریفیوژ با دور پایین: از این دستگاه های سانتریفیوژ برای جدا کردن سلول های خون استفاده می شود.

سانتریفیوژ اولترا: نکته مهم در این سانتریفیوژ ها لزوم وجود یخچال برای خنک نگه داشتن نمونه در برابر گرمای ناشی از اصطکاک هوا در اثر سرعت بالای دوران است. از این دستگاه ها معمولا در مراکز تحقیقاتی استفاده می شود.

انواع دستگاه سانتریفیوژ براساس زاویه ی دستگاه و محور دوران

سانتریفیوژ های با زاویه ثابت: زاویه ی نمونه با محور دوران حدود 25 تا 45 درجه می تواند باشد و رسوب دهی این نوع سانتریفیوژ بالا است.

سانتریفیوژهای شناور: در این نوع از دستگاه سانتریفیوژ نمونه ها را به شکل عمودی در دستگاه قرار می دهند اما در زمان دوران نمونه ها به حالت افقی در آمده و سپس در انتها دوباره به حالت عمودی بازمیگردند. رسوب دهی این سانتریفیوژ ها از نوع سانتریفیوژ با زاویه ثابت کمتر است.

_ سانتریفیوژ های محوری: در این نوع از سانتریفیوژ ها لوله نمونه در حول محور عمودی خود دوران می کند. برخلاف دیگر سانتریفیوژها که ذرات سنگین تر در انتهای لوله تجمع می یابند، در این نوع سانتریفیوژ رسوب دهی در قسمت محیطی لوله شکل می گیرد.

اجزای دستگاه سانتریفیوژ

به طور کلی اجزای تشکیل دهنده یک دستگاه سانتریفیوژ شامل موارد ذیل می باشد:

• کلید روشن خاموش
• زمان سنج
• موتور الکتریکی دستگاه
• تاچومتر برای تنظیم میزان دور
• کنترل کننده سرعت
• روتور و سر روتور
• شافت دستگاه

راهنمای خرید دستگاه سانتریفیوژ

• ـ فضای محیط کار باید مد نظر قرار گرفته و ابعاد دستگاه با توجه به آن انتخاب شود.
• ـ در انتخاب مدل های سانتریفیوژ ها باید به میزان فعالیت و حجم کار دقت کرد و سانتریفیوژی مناسب انتخاب نمود.
• ـ در انتخاب سانتریفیوژها باید به نوع روتور های مورد نیاز برای پشتیبانی از کاربرد ها دقت کرد.
• ـ در خرید سانتریفیوژ، نیروی g (نیروی نسبی گریز از مرکز) مورد نیاز برای انجام فعالیت ها باید در نظر گرفته شود.