بن ماری

دستگاه بن ماری چیست؟

بن ماری دستگاهی است که از آن برای گرم کردن یکنواخت محلول ها در یک محدوده ی زمانی خاص استفاده میشود. این لغت از واژه های فرانسوی bain marie گرفته شده است و به معنی حمام آب است.

دستگاه بن ماری یکی از اصلی ترین وسایل مورد نیاز در آزمایشگاه ها ی متفاوت و با کاربردهای متنوع است که امروزه در ابعاد ، مدل ها و شکل های متفاوتی تولید میشود. استفاده از این دستگاه همانند دیگر دستگاه های موجود در هر آزمایشگاهی ، نیازمند رعایت ایمنی و اموزش اصول اولیه استفاده است.

علتی که باعث اختراع این وسیله توسط شیمیدان ها شد، این بود که آنها برای حرارت دادن به موادشیمیایی، نیاز به وسیله ای داشتند که بتوان میزان دما و محدوده ی زمانی آن را کنترل کرد.

کاربردهای دستگاه بن ماری

از دستگاه بن ماری در بسیاری از آزمایشگاه های کلینیکی، صنایع غذایی، تحقیقاتی، به منظور انجام آزمایش های دارویی و سرم شناسی و آزمایشات انکوباسیون صنعتی، تست های اگلوتیناسیون، گرم کردن تدریجی محلول ها یا حتی ذوب کردن نمونه ها استفاده می کنند.

در کل از این دستگاه میتوان برای گرم کردن یکنواخت و ذوب کردن محلول های متفاوت استفاده کرد.

انواع دستگاه بن ماری

دستگاه های بن ماری با توجه به کاربرد هایشان از نظر شکل ها، ابعاد، درب شیب دار، هوشمندی، تعداد درب حلقوی و غیره با یکدیگر تفاوت دارند.

دستگاه بن ماری آزمایشگاهی در انواع ، سیرکوله دار، شیکردار، سیرکوله شیکردار، یخچال دار، سیرکوله یخچال دار و بن ماری آزمایشگاهی جوش در بازار موجود است.

اجزای تشکیل دهنده دستگاه بن ماری

قسمت های مختلف یک دستگاه بن ماری شامل:

• مخزن ضد زنگ: یک محفظه ی فلزی است از جنس فولاد که از چند بخش تشکیل شده است: یک دستگیره، یک تانک بزرگ روکش دار که مایع اول (آب یا روغن) را درون آن میریزند، یک محفظه ی کوچکتر که درون تانک بزرگ تر قرار میگیرد و مایع دومی که باید دمای آن را تغییر کند را درون آن میریزند.
• منبع حرارتی: در کف تانک بزرگ رزیستورهای حرارتی وجود دارند که از طریق هدایت حرارت، گرما را به مایع موجود در مخزن اول منتقل میکنند و با بالا رفتن دما و گرم شدن ان مایع دوم نیز به تدریج افزایش دما پیدا میکند.
• کنترل الکتریکی: بر حسب نوع دستگاه بن ماری این سیستم های کنترلی با یکدیگر تفاوت دارند اجزای کلی این سیستم های کنترلی عبارتند از:
  • ـ کلید کنترل روشن و خاموش کردن دستگاه
  • ـ دکمه های انتخاب دما و واحد ان (سانتی گراد یا فارنهایت)
  • ـ چراغ های نشان دهنده واحد دما و روشن بودن دستگاه
  • ـ صفحه ی نمایشگر
• دماسنج و همزن: در برخی از دستگاه های بن ماری از این دو برای ثابت نگه داشتن و کنترل دما استفاده شده است.

اصول استفاده از دستگاه بن ماری

• مایع استفاده شده در محفظه بزرگ باید تمیز باشد و اگر اب است باید اب یک بارتقطیر شده باشد.
• در صورت استفاده از موادی که تولید بخار میکنند باید از هود استفاده کرد.
• در صورتی که محفظه ی بن ماری خالی باشد و یا میزان مایع آن کم باشد، دمای دستگاه می تواند بسیار افزایش یابد. پس بهتر این است که از یکنواخت کننده دما استفاده کرد.
• ارتفاع سطح مایع پس از قرار گرفتن نمونه از کف مخزن باید حداقل 4 تا 5 سانتی متر باشد.

راهنمای خرید دستگاه بن ماری

• با توجه به استفاده دستگاه میتوان، دستگاه بن ماری آب، تا دمای 100 درجه سانتی گراد، یا دستگاه بن ماری روغن، تا 200 درجه سانتی گراد را خریداری کرد.
• همچنین برای خرید یک دستگاه بن ماری مناسب و کارامد باید به ابعاد دستگاه وگنجایش فضای کار دقت کرد.
• در هر دستگاه بن ماری سیستم های کنترلی متفاوتی وجود دارد که با توجه به نیاز باید در خرید آن دقت کرد.